لایحه دفاعیه مالیاتی بند ۳

در ماده ۹۷ تشخیص درآمد مشمول مالیات مودی از طریق علی الرأس در موارد زیر آمده است:

1.  درحالتی که تا موعد مقرر ترازنامه و حساب سود و زیان و یا حساب درآمد و هزینه و حساب سود و زیان حسب مورد تسلیم نشده باشد.
2. چنانچه مودی به درخواست کتبی اداره امور مالیاتی مربوط از ارائه دفاتر و یا مدارک حساب در محل کار خود خودداری نماید (منظور از محل کاردرمورد اشخاص حقوقی نیز همان اقامتگاه قانونی آنها می باشد مگر این که مودی قبلا مرکز عملیات خود را برای ارائه دفاتر و اسناد و مدارک کتبا به اداره امور مالیاتی مربوط اعلام نموده باشد).
   در اجرای این بند هرگاه مودی از ارائه قسمتی از مدارک حساب خودداری نماید چنانچه مربوط به هزینه باشد از احتساب آن جزء هزینه های قابل قبول خودداری می شود و در صورتی که مربوط به درآمد باشد درآمد مشمول مالیات این قسمت از طریق علی الرأس تعیین خواهد شد.
3. درصورتی که دفاتر و اسناد و مدارک ابرازی برای محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر اداره امور مالیاتی غیرقابل رسیدگی تشخیص شود و یا به علت عدم رعایت موازین قانونی و آیین نامه مربوط مورد قبول واقع نشود که آنگاه در این صورت مراتب باید با ذکر دلایل کافی کتبا به مودی ابلاغ و پرونده برای رسیدگی به هیأتی متشکل از سه نفر حسابرس منتخب رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور احاله گردد. مودی می تواند ظرف ۱ ماه از تاریخ ابلاغ با مراجعه به هیأت مزبور نسبت به رفع اشکال رسیدگی و ادای توضیح کتبی در مورد نحوه رعایت موازین قانونی و آئین نامه حسب مورد اقدام نماید و در هر حال هیأت مکلف است ظرف ده روز پس از انقضای یک ماه فوق نظر خود را با توجیهات و دلایل لازم و کافی به اداره امور مالیاتی اعلام نماید تا براساس آن اقدام گردد. نظر هیأت با اکثریت مناط اعتبار است و نظر عضوی که در اقلیت قرار گیرد باید در صورت جلسه درج شود. در مواردی که هیأت نظر اداره امور مالیاتی را در مورد غیرقابل رسیدگی بودن دفاتر مودی مردود اعلام می کند باید مراتب را به دادستانی انتظامی مالیاتی نیز اعلام نماید .

نکات مالیاتی مربوط به بند ۳ ماده ۹۷

• در صورتی که ایرادات دفاتر، منطبق با موضوع ماده بیست آیین نامه، نحوه تحریر و تنظیم و نگهداری دفاتر، به هیئت بند ۳ ماده ۹۷ اعلام گردد، اعلام اداره امور مالیاتی باید تحت عنوان رد دفاتر باشد و هیأت مذکور نیز به علت عدم رعایت موازین قانونی رأی به مردودی دفاتر خواهد داد.
• در صورتی که ایرادات موضوع ماده ۲۰ آیین نامه در دفاتر مشاهده نگردیده اما مؤدی مقررات مربوط به دستورالعمل صادره از طرف وزارت امور اقتصادی و دارائی، در خصوص رعایت مقررات (کد اقتصادی) و یا استفاده از فاکتور نمونه را رعایت ننموده و یا کد جعلی و یا کد دیگران استفاده نموده و یا ضمائم همراه اظهار نامه، ترازنامه و حساب سود و زیان تسلیم حوزه مالیاتی ننموده و یا ظرف یک ماه مقرر، به هیأت سه نفری تسلیم نکرده باشد در این حالت دفاتر، ایراد قانونی نداشته و رد نمی شود و بلکه دفاتر مؤدی برای محاسبه در آمد مشمول مالیات قابل رسیدگی نیست و هیئت بند ۳ ماده ۹۷ نیز تحت همین عنوان باید اظهار نظر نماید.
• در اجرای بند ۳ ماده ۹۷ ، زمان دو ماه به مهلت رسیدگی اضافه خواهد شد که مأموران تشخیص مالیات حداکثر تا موعد مقرر (۴ ماه پس از پایان سال مالی ) موارد رد یا غیر قابل رسیدگی بودن دفاتر را به هیأت سه نفری اعلام نمایند. در غیر این صورت پس از مهلت مقرر، مالیات مشمول مرور زمان خواهد شد .
• در اجرای تبصره ۲ ماده ۹۷ قانون مالیات های مستقیم، در موارد تشخیص علی الرأس، هر گاه طبق اسناد و مدارک ابرازی یا به دست آمده، امکان تعیین در آمد واقعی مؤدی وجود داشته باشد (به نفع یا به ضرر مؤدی ) اداره امور مالیاتی مکلف است در آمد مشمول مالیات را براساس رسیدگی به اسناد و مدارک مزبور یا دفاتر حسب مورد تعیین نماید.
  به طور مثال در صورتی که سود ابرازی مؤدی در اظهار نامه، بیشتر از میزان در آمد مشمول مالیات از طریق علی الرأس (در دفاتر ) باشد، مطابق تبصره مذکور، سود ویژه ابرازی (واقعی ) به جای در آمد مشمول مالیات ملاک مأخذ محاسبه مالیات خواهد بود.
• باید توجه شود که مسائل جزیی و پیش پا افتاده به هیأت سه نفری اعلام نگردد. اعلام موارد جزئی و بی اهمیت جز بدبینی مؤدیان و اتلاف وقت و صرف هزینه، فایده دیگری ندارد.
• برای تعیین در آمد مشمول مالیات از طریق علی الرأس، لازم است دو عامل، قرینه مالیاتی و ضریب مالیاتی در یکدیگر ضرب شود:
  در آمد مشمول مالیات از طیق علی الرأس = قرینه مالیاتی ضربدر ضریب مالیاتی
• تعیین قرینه مالیاتی برای محاسبه در آمد مشمول مالیات:  اداره امور مالیاتی باید از طریق تحقیق و بررسی و به دست آوردن اطلاعات و مدارک کافی و در صورت لزوم از طریق اجرای ماده ۱۸۱ قانون مالیات ها ، در نهایت فروش و یا در آمد مؤدی را که متناسب با وضعیت و موقیت شغلی و حجم عملیات مؤدی باشد تعیین نماید. مطابق ماده ۲۳۷ قانون مالیات های مستقیم ، برگ تشخیص مالیات باید بر اساس مأخذ صحیح و متکی به دلایل و اطلاعات کافی و به نحوی تنظیم گردد که کلیه فعالیت های مربوط و در آمد های حاصل از آن به طور صریح در آن قید و برای مؤدی روشن باشد . بدیهی است در صورتی که درآمد مشمول مالیات تشخیص شده توسط واحد مالیاتی ، متکی به اسناد و مدارک و اطلاعات کافی و به طور منطقی و قانونی تعیین شده باشد ، مؤدی مالیاتی چاره ای جز تمکین نخواهد داشت . در غیر این صورت پروند سالها در مراجع مالیاتی لاینحل باقی مانده ، موجب اتلاف وقت و صرف هزینه برای مؤدی و وزارت امور اقتصادی می گردد.